Η νευροχειρουργική αποτελεί μία ειδικότητα της ιατρική της οποίας η εξέλιξη, ήταν ανέκαθεν συνυφασμένη με την πρόοδο.
Στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων προκαλεί αγωνία και φόβο το ενδεχόμενο ακόμη και ενός ραντεβού με νευροχειρουργό. Ωστόσο, τα πράγματα πλέον είναι λίγο διαφορετικά, καθώς με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τη συμβολή της ρομποτικής, οι νευροχειρουργικές γίνονται με ακρίβεια και με μέθοδο που περιλαμβάνει την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση, ελαχιστοποιώντας τις πιθανότητες επιπλοκών και μειώνοντας παράλληλα στο ελάχιστο το χρόνο αποκατάστασης, ανάλογα με την περίπτωση.
Ο Ιγνάτιος Αχουλιάς είναι έμπειρος νευροχειρουργός που δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη και την πόλη των Σερρών. Βρίσκεται στην αιχμή των τεχνολογικών εξελίξεων της ειδικότητας του και για το λόγο αυτό συζητήσαμε μαζί του σχετικά με το γιατί δεν πρέπει να τρομάζει σήμερα η νευροχειρουργική, αλλά και το πώς ένας νευροχειρουργός μπορεί να είναι χρήσιμος πέρα από το στάδιο της επέμβασης και πώς οφείλει να προσεγγίζει την ειδικότητα του, ώστε να παρέχει όσο το δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες στους ασθενείς του.
Για ποιες παθήσεις θα πρέπει κάποιος να απευθυνθεί σε νευροχειρουργό;
Οι παθήσεις με τις οποίες ασχολείται ο νευροχειρουργός είναι η διάγνωση και η θεραπεία ανωμαλιών του κεντρικού νευρικού συστήματος, δηλαδή του εγκεφάλου, της σπονδυλικής στήλης και οτιδήποτε περιλαμβάνει η σπονδυλική στήλη. Επίσης, ασχολείται ασθένειες οι οποίες αφορούν τη ροή του αίματος και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον εγκέφαλο.
Οι νευροχειρουργοί παρέχουν μόνο χειρουργική θεραπεία ή και μη επεμβατική θεραπεία;
Για να οδηγηθεί κάποιος σε μία επέμβαση πρέπει να υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Μέχρι να υπάρξουν αυτές οι προϋποθέσεις οι θεραπείες είναι συντηρητικές, αυτές που ξέρει όλος ο κόσμος. Για παράδειγμα όταν πονάει η μέση μας φυσικά και δεν πρόκειται κανείς σοβαρός γιατρός να προτείνει χειρουργείο, εκτός εάν υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Για αυτό πάντα αρχίζουμε από τις κλασικές μεθόδους, τη φαρμακευτική αγωγή, τις φυσικοθεραπείες, τις ενέσεις με στεροειδή και αν δούμε ότι το πρόβλημα είτε επιμένει, είτε αλλάζει χαρακτήρα και τα συμπτώματα χειροτερεύουν, τότε, αν πληρούνται οι προϋποθέσεις ξαναλέω, μπορούμε να μιλήσουμε για κάποια χειρουργική επέμβαση. Και αναφέρω τη σπονδυλική στήλη και την οσφυαλγία γιατί είναι το κύριο πρόβλημα των ανθρώπων σήμερα. Αρκεί να σας πω ότι το 80-85% των χειρουργείων μας αφορούν τη σπονδυλική στήλη.
Υπάρχει κάποια εξήγηση για το ότι συμβαίνει αυτό;
Ο τρόπος ζωής, από τι υλικό είμαστε φτιαγμένοι, τι δουλειά κάνουμε και τι κιλά κουβαλάμε. Αυτό είναι ξεκάθαρο. Αυτές είναι οι λεγόμενες εκφυλιστικές παθήσεις, οι οποίες συναντιούνται πλέον και πιο συχνά και σε πιο νεαρή ηλικία. Αυτό οφείλεται στον τρόπο ζωής μας, δηλαδή την καθιστική ζωή, τη δουλειά στον υπολογιστή, τις πολλές ώρες στο κινητό κτλ.
Στο μυαλό των περισσότερων η νευροχειρουργική είναι ένα είδος επεμβατικής θεραπείας με μεγάλο βαθμό δυσκολίας και υψηλό ρίσκο. Είναι όντως έτσι; Πως έχει βοηθήσει η τεχνολογία τη δουλειά σας ώστε να γίνει η νευροχειρουργική και πιο αποτελεσματική και πιο ασφαλής;
Αυτό ήταν έτσι, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει και σε αυτό έχει βοηθήσει τρομερά η τεχνολογία. Πρώτα από όλα, οι περισσότερες νευροχειρουργικές επεμβάσεις που γίνονται σήμερα, είναι όπως το λέμε εμείς minimal invasive, δηλαδή ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδος αντιμετώπισης κάποιου προβλήματος, είτε στον εγκέφαλο, είτε στη σπονδυλική στήλη, είτε στα περιφερικά νεύρα.
Σε αυτό έχουν συμβάλλει δύο παράγοντες. Ο πρώτος είναι η συνεχόμενη εξάσκηση του νευροχειρουργού. Γιατί ο νευροχειρουργός και θεωρώ και ο εκάστοτε επαγγελματίας πλέον, δε σταματάει ποτέ να μαθαίνει, να εκπαιδεύεται, να εξελίσσεται. Αν σταματήσει να το κάνει αυτό, ειδικά ο νευροχειρουργός, τότε είναι επαγγελματικά νεκρός για μένα.
Ο δεύτερος λόγος είναι η τεχνολογία, η οποία μας έχει βοηθήσει και έχει εκτοξεύσει την ειδικότητα μας. Εξαιτίας της τεχνολογίας έχουν αυξηθεί τα ποσοστά επιτυχίας, έχουν ελαχιστοποιηθεί τα ποσοστά των αρνητικών συμβαμάτων και πραγματικά σας λέω ότι οι περισσότερες επεμβάσεις που αφορούν τη νευροχειρουργική, είναι one day surgery, δηλαδή μπαίνεις το πρωί, χειρουργείσαι και το απόγευμα φεύγεις.
Για παράδειγμα ένας άνθρωπος ο οποίος έχει μία δισκοκήλη είτε στη μέση είτε στον αυχένα, χειρουργείται το πρωί ξεκουράζεται τρεις ώρες στο κρεβάτι του να συνέλθει από την αναισθησία και το απόγευμα περπατάει κανονικά και φεύγει. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η αφαίρεση όγκου εγκεφάλου. Είτε καλοήθης, είτε κακοήθης. Ο ασθενής, συνήθως κάθεται στην κλινική δύο μέρες μετά την επέμβαση και φεύγει.
Όλα αυτά οφείλονται σε πολύ μεγάλο ποσοστό στην τεχνολογία. Στο ειδικό μικροσκόπιο που έχει ένας νευροχειρουργός, στα ενδοσκόπια που έχουν μπει
τώρα και στη δική μας ειδικότητα, όπως έχουν οι ορθοπεδικοί, σε διάφορα άλλα μηχανήματα τα οποία μας βοηθούν να κάνουμε για παράδειγμα μία σπονδυλοδεσία, η οποία είναι μια βαριά επέμβαση είτε στον αυχένα είτε στη μέση να την κάνουμε πολύ γρήγορα με τεράστια ακρίβεια και με 100%
ασφάλεια. Όλα αυτά μας έχουν βοηθήσει να έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα και να έχουμε ξεχάσει σχεδόν τις επιπλοκές. O κόσμος όμως δεν το
γνωρίζει και μας φοβάται. Μόνο το άκουσμα της ειδικότητα μας, τους αποτρέπει από το να έρθουν σε μας.
Η ίδια αποτελεσματικότητα υπάρχει και στο στάδιο της αποκατάστασης;
Επειδή μιλάμε ξαναλέω για ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους, σημαίνει ότι έχουμε ελάχιστη απώλεια αίματος και ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο. Ο ασθενής μένει στο νοσοκομείο κάποιες ώρες ή στη χειρότερη περίπτωση μία μέρα. Άρα λοιπόν η αποκατάσταση ξεκινά από την ίδια μέρα του χειρουργείου. Λίγο πιο μακροχρόνια και ιδιαίτερη αποκατάσταση απαιτούν οι παθήσεις στις οποίες ο ασθενής έχει υποστεί μία παράλυση ή μία βλάβη, η οποία δεν μπορεί να διορθωθεί άμεσα μετά το χειρουργείο. Για παράδειγμα ένα εγκεφαλικό, ή μία αιμορραγία που αφήνει διαταραχές της ομιλίας. Αν υπάρχουν τέτοια θέματα, απαιτείται μετά την επέμβαση να γίνουν κάποιες φυσικοθεραπείες, ή επίσκεψη σε κάποιο κέντρο αποκατάστασης και αναλόγως με τη βαρύτητα της βλάβης, έχουμε και τα αντίστοιχα αποτελέσματα στην αποκατάσταση. Ευτυχώς αυτό πλέον είναι η εξαίρεση.
Ποιες είναι οι συνήθεις παθήσεις που απαιτούν σήμερα επέμβαση από ένα νευροχειρουργό;
Είτε αφορά τον εγκέφαλο είτε αφορά την σπονδυλική στήλη, αρχικά μιλάμε για ότι έχει να κάνει με το τραύμα. Για όγκους είτε εγκεφάλου είτε του νωτιαίου μυελού, για αγγειακές ανωμαλίες, δηλαδή τα ανευρύσματα στον εγκέφαλο, διορθώσεις εκ γενετής ανωμαλιών, όπως η αραχνοειδής κύστη στον εγκέφαλο, όπως η δισχιδής ράχη στη σπονδυλική στήλη, και επίσης μία ακόμη πάθηση εγκεφάλου, με την οποία ασχολείται ο νευροχειρουργός, είναι ο υδροκέφαλος, τον οποίο και θεραπεύει με χειρουργική επέμβαση. Ειδικότερα για τη σπονδυλική στήλη, προστίθενται και οι άλλες εκφυλιστικές παθήσεις δηλαδή δισκοπάθεια, δισκοκήλη, χρόνια οσφυαλγία και τέλος έχουμε τα περιφερικά νεύρα με τα οποία ασχολούμαστε, δηλαδή το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, το σύνδρομο ωλένιας αύλακας, αυτά είναι τα συνηθέστερα.
Με ποιους τρόπους μπορούμε να προλαμβάνουμε τις παθήσεις που σχετίζονται με το νευρικό σύστημα;
Αυτή η ερώτηση είναι πολύ καλή και πάνω από όλα έχει να κάνει με το είδος της πάθησης. Συνήθως μπορούμε να προλάβουμε οτιδήποτε αν το διαγνώσουμε έγκαιρα. Έχει ουσία η πρόληψη στη νευροχειρουργική, όταν μιλάμε κυρίως για τις εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Άρα λοιπόν, για να αποφύγουμε να έχουμε πρόβλημα σοβαρό στη σπονδυλική στήλη, το οποίο θα μας οδηγήσει σε ένα χειρουργείο, θα πρέπει να προσέχουμε το σώμα μας. Δηλαδή να να κάνουμε μία ήπια άσκηση, περπάτημα μισή ώρα τη μέρα είναι η καλύτερη άσκηση για όλο το σώμα, ιδιαίτερα για τη σπονδυλική στήλη. Με το παραμικρό σύμπτωμα το οποίο δεν υποχωρεί με τα απλά παυσίπονα που θα μας δώσει ο παθολόγος μας, ο γενικός γιατρός, ο ορθοπεδικός, να απευθυνθούμε και σε ένα νευροχειρουργό. Συνήθως τα πράγματα γίνονται εύκολα και γρήγορα αν απευθυνθούμε την κατάλληλη χρονική στιγμή. Για τις υπόλοιπες παθήσεις που αφορούν τον εγκέφαλο, δυστυχώς πρέπει να υπάρξει σύμπτωμα για να οδηγηθούμε στο νευροχειρουργό.
Τι προετοιμασία χρειάζεται να κάνει ένας νευροχειρουργό ώστε να ανταπεξέρχεται σε μία ειδικότητα τόσο υψηλών απαιτήσεων;
Καταρχάς θα πρέπει να είναι πάρα πολύ καλά προετοιμασμένος έχοντας τις απαραίτητες γνώσεις από την ειδικότητα. Να έχει κάνει δηλαδή μία σοβαρή ειδικότητα και να παρακολουθεί τις εξελίξεις της ειδικότητας του από πολύ κοντά. Να εκπαιδεύεται συνεχώς πάνω στις νέες τεχνολογίες.
‘Έπειτα, όσο και αν ακουστεί παράξενο, η ειδικότητα αυτή απαιτεί μία προετοιμασία καθημερινά, μία προετοιμασία τόσο ψυχολογική όσο και σωματική. Για παράδειγμα, την παραμονή από κάθε χειρουργείο μου, το βράδυ ξαναβλέπω τις εικόνες των εξετάσεων του ασθενή και μελετάω τι ακριβώς θα κάνω την άλλη μέρα το πρωί στο χειρουργείο. Για να αντέξει το σώμα μας αυτά τα χειρουργεία, τα οποία πολλές φορές μπορεί να μην είναι όλα πολύωρα, αλλά απαιτούν να είσαι ακίνητος για ώρα σε μια στάση παράξενη, όσο και αν ακουστεί αστείο, χρειάζεται και μία φυσική κατάσταση. Γιατί αλλιώς αρχίζουν να βγαίνουν οι επαγγελματικοί πόνοι. Ο νευροχειρουργός πρέπει να κάνει μία κατά κάποιο τρόπο ασκητική ζωή θα έλεγα.
Ιγνάτιος Αχουλιάς Νευροχειρουργός (Χειρουργική βάσεως κρανίου, Χειρουργική σπονδυλικής στήλης)
Ιατρείο: Σέρρες Πλαταιών 1 Τηλ:23210 62130
Ιατρείο: Θεσσαλονίκη (Εύοσμος) Ολυμπιάδος 107 Τηλ:2310 387575