Ο γαστρεντερολόγος Τουλούμης Λάζαρος μας ενημερώνει για τη χρησιμότητα της κολονοσκόπησης τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία των νοσημάτων παχέος εντέρου.
Η κολονοσκόπηση είναι μία εξέταση η οποία δίνει την δυνατότητα στον γιατρό να δει απευθείας το εσωτερικό του παχέος εντέρου και του τελικού ειλεού, δηλαδή του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου. Για να γίνει η εξέταση ένα ενδοσκόπιο θα περάσει από τον πρωκτό στο παχύ έντερο.
Το ενδοσκόπιο είναι ένας μακρύς εύκαμπτος σωλήνας, ο οποίος έχει το πάχος του δείκτη του χεριού σας, με ένα δυνατό φως στην άκρη του. Ο γιατρός βλέποντας μέσα από τον σωλήνα έχει μια πολύ καθαρή εικόνα του εσωτερικού του εντέρου και είναι σε θέση να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια πάθηση. Στα σύγχρονα ενδοσκόπια (Video-ενδοσκόπια) η εικόνα από το εσωτερικό του εντέρου προβάλλεται στην οθόνη της τηλεοράσεως. Με τον τρόπο αυτό τόσο ο γεξεταστής γιατρός, όσο και άλλα μέλη της ιατρικής πμάδας μπορούν να παρακολουθούν και να σχολιάζουν τα ευρήματα.
Μερικές φορές ο γιατρός θα χρειαστεί να πάρει βιοψίες, (μικρά κομμάτια συνήθως μικρότερα από 1cm) για να αναλυθούν κάτω από το μικροσκόπιο. Τα μικρά αυτά κομμάτια παίρνονται ανώδυνα μέσω του ενδοσκοπίου με την βοήθεια μιας πολύ μικρής λαβίδας βιοψίας.
Πριν την εξέταση (προετοιμασία)
Το έντερο θα πρέπει να είναι καθαρό έτσι ώστε να μπορέσει να δει ο γιατρός το εσωτερικό του. Γι’ αυτό τον λόγο θα σας ζητηθεί να ακολουθήσετε πιστά την προηγούμενη ημέρα μια διαδικασία καθαρισμού του εντέρου σας και να προσέλθετε για να κάνετε την εξέταση χωρίς να έχετε φάει ή να έχετε πιει για τουλάχιστον 6 ώρες. Όταν θα φτάσετε στο ενδοσκοπικό εργαστήριο ένας γιατρός θα σας εξηγήσει την διαδικασία, τον σκοπό και τις πιθανές επιπλοκές της εξέτασης και ενδεχομένως να σας ζητήσει να υπογράψετε σε μια τυποποιημένη φόρμα ότι δέχεστε να υποβληθείτε στην ενδοσκοπική αυτή εξέταση.
Στόχος της διαδικασίας αυτής είναι να κατανοήσετε πλήρως τον σκοπό και τις συνέπειες της εξέτασης. Παρακαλούμε να αναφέρετε στον γιατρό ή στον νοσηλευτή/τρια εάν έχετε υποβληθεί σε άλλες ενδοσκοπήσεις στο παρελθόν, εάν είστε αλλεργικοί σε κάποιο φάρμακο και τι είδους αντιδράσεις εμφανίσατε. Εάν έχετε απορίες μην διστάσετε να τις εκφράσετε. Το προσωπικό του ενδοσκοπικού εργαστηρίου φροντίζει για την άνετη παραμονή σας και την ηρεμία σας κατά την διάρκεια της εξέτασης, οπότε δεν πρόκειται να παρεξηγήσει τυχόν ερωτήσεις σας. Θα σας ζητηθεί να βγάλετε όλα τα ρούχα που φοράτε από τη μέση και κάτω και είτε θα φορέσετε κάποια ειδική ποδιά είτε θα σκεπαστείτε με ειδικό ύφασμα κατάλληλο για τις ανάγκες της εξέτασης.
Κατά την διάρκεια της εξέτασης
Θα ξαπλώσετε αναπαυτικά στο αριστερό σας πλευρό σε ένα εξεταστικό κρεβάτι στην αίθουσα ενδοσκοπήσεων. Μία νοσηλεύτρια θα είναι μαζί σας κατά την διάρκεια της εξέτασης. Ο γιατρός θα σας χορηγήσει ενδοφλέβια κάποιο ηρεμιστικό φάρμακο από κάποια από τις φλέβες του χεριού σας για να είστε ήρεμοι. Η εξέταση διαρκεί συνήθως 15- 30 λεπτά. Κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης ο γιατρός θα βάζει αέρα στο έντερο για να διατείνονται τα τοιχώματα και να μπορεί να εντοπίσει κάποια πάθηση, εάν υπάρχει.
Μετά την εξέταση
Θα παραμείνετε για τουλάχιστον 30 λεπτά στο εργαστήριο. Μπορεί να αισθάνεστε «φουσκωμένη» την κοιλιά σας από τον αέρα που έχει παραμείνει στο έντερο, ο οποίος σιγά-σιγά θα αποβληθεί.
Επιστρέφοντας στο σπίτι
Μετά την ενδοσκόπηση είναι απαραίτητο κάποιος να σας συνοδεύσει. Όταν θα φτάσετε στο σπίτι σας είναι σημαντικό να ξεκουραστείτε. Η επίδραση της νάρκωσης που δόθηκε κατά την διάρκεια της εξέτασης είναι πιο μακροχρόνια από ότι φαντάζεστε. Αποφύγετε λοιπόν να οδηγήσετε αυτοκίνητο, αποφύγετε τον χειρισμό μηχανημάτων και αποφύγετε να πιείτε αλκοόλ. Οι επιδράσεις της νάρκωσης θα έχουν περάσει την επόμενη ημέρα και οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν πλέον να επανέλθουν στις προ της εξέτασης συνηθισμένες δραστηριότητές τους.
Πότε θα μάθω το αποτέλεσμα της εξέτασης ;
Συνήθως το αποτέλεσμα της εξέτασης δίδεται από τον γιατρό αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης ή όταν ξυπνήσετε, εάν είστε ναρκωμένοι. Εάν έχει ληφθεί βιοψία το αποτέλεσμα θα είναι έτοιμο σε μερικές μέρες. Θα ήταν καλή ιδέα να συνοδεύεστε από κάποιον όταν μιλήσετε με τον γιατρό στο τέλος της εξέτασης, διότι εάν σας έχει χορηγηθεί ηρεμιστικό φάρμακο μπορεί να ξεχάσετε όσα σας είπε. Μερικοί ασθενείς δεν θυμούνται καθόλου την ενδοσκόπηση. Εάν είναι αναγκαίο να κάνετε και άλλες εξετάσεις ή να πάρετε κάποια θεραπεία, θα το συζητήσετε με τον θεράποντα γιατρό σας.
Ποια είναι η χρησιμότητα της κολονοσκόπησης ; Όπως η γαστροσκόπηση στις παθήσεις του ανωτέρου πεπτικού, έτσι και η κολονοσκόπηση θεωρείται ότι είναι η σπουδαιότερη μέθοδος που διαθέτουμε σήμερα για την διάγνωση και θεραπεία των νοσημάτων που προσβάλλουν το παχύ έντερο. Η μέθοδος αποτέλεσε εντυπωσιακή πρόοδο αφού όπως και η ενδοσκόπηση του ανωτέρου πεπτικού επιτρέπει όχι μόνο την λήψη βιοψιών, αλλά επί πλέον και την εφαρμογή θεραπευτικών μεθόδων για πολλές παθήσεις που θα αναφερθούν με συντομία στη συνέχεια. Οι παθήσεις που διαγινώσκονται με την κολονοσκόπηση είναι Πολύποδες παχέος εντέρου Καρκίνος παχέος εντέρου Φλεγμονές του παχέος εντέρου (μικροβιακές κολίτιδες, ελκώδης κολίτις, κλπ) Εκκολπώματα του παχέος εντέρου Αγγεοδυσπλασίες Διάγνωση της αιτίας αιμορραγίας προερχόμενης από το παχύ έντερο Διάφορες άλλες σπανιότερες καταστάσεις Η κολονοσκόπηση δίνει την δυνατότητα θεραπευτικής παρέμβασης για: Αφαίρεση πολυπόδων Καυτηρίαση αγγεοδυσπλασιών Λήψη βιοψιών σε περιπτώσεις ύπαρξης νοσημάτων που προδιαθέτουν σε εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου Εφαρμογή Laser ή άλλων παρόμοιων μεθόδων για διάνοιξη του αυλού του εντέρου σε ασθενείς με ανεγχείρητο καρκίνο του παχέος εντέρου.